რომ არ ვთქვათ “We’re so Fucked!”

(სურათი დაკოპირებულია ინტერნეტიდან :თავისდაზღვევადარამე:)

საქმიანი შეხვედრის შემდეგ რომ არ ვთქვათ “We’re so Fucked!” პირველ რიგში უნდა ვიცოდეთ – უფრო მეტი უნდა ვთქვათ თუ მოვისმინოთ. ეს პოსტი ჩემ მეგობარს, ნიკა ჯავახიშვილს ეძღვნება, რომელმაც PR სფეროში მომიყვანა და ხუმრობით სულ მიმეორებდა: Восточная мудрость – говори мало, слушай много а думай еще больше. წესი იმისთვის არსებობს, რომ დაარღვიო. ხოდა როცა ენა გონებას წინ უსწრებდა და პოტენციურ თუ არსებულ კლიენტს წყლის ღვინოდ ქცევას ვპირდებოდი, ჯავახიშვილი დამცინოდა, შენ კლიენტს უკვე კი არ “აბოლებ”, ჭვარტლავო! 

მოკლედ, დროთა განმავლობაში გავიგე თუ რა არ უნდა გავაკეთო, ან პირიქით, რა უნდა გავაკეთო იმისათვის, რომ საქმიანი შეხვედრიდან გამოსვლისას არ მომიწიოს ამის თქმა და 50×50 ვიყო დარწმუნებული იმაში, რომ ჩემ დამქირავებელ კომპანიას მოვუტანდი შემოსავალს. ამისათვის 5 მარტივი წესი უნდა დაიცვათ: 

წესი პირველი

შეხვედრაზე მარტო ნუ მიხვალთ, მეწყვილე, ან ვინმე სტაჟორი წაიყვანეთ, რომელიც თქვენი ლეონტი მროველი იქნება და შეხვედრის ყველა დეტალს აღწერს ბლოკნოტში. არავერბალური კომუნიკაცია ძალიან მნიშვნელოვანია და ნუ ეცდებით იყოთ ადამიანი ორკესტრი, ყველაფერს ერთად მაინც ვერ გაუმკლავდებით და ამასობაში კი ბევრის დაკარგვა შეგიძლიათ (დაამყარეთ ვიზუალური კონტაქტი). თან უსმინო, თან ჩაინიშნო, თან ანალიზი გააკეთო, თან გამოსავალი იპოვნო… წაიყვანეთ მეწყვილე და კლიენტთან საუბრის დროს, როცა კლიენტი აკეთებს საუბრის დროს პაუზებს, რათა ამოისუნთქოს (და არა მარტო, აზრის და ამოცანის ჩამოსაყალიბებლად დრო მასაც სჭირდება) აუცილებლად მიუთითეთ მეწყვილეს რაღაცეებზე, რომ ჩაინიშნოს. ნუ იქნებით მანიპულატორი, ამას არ გთხოვთ – იყავით უფრო ყურადღებიანი კლიენტის მიმართ.

წესი მეორე

აღმოსავლური სიბრძნე გაიხსენეთ 🙂 მეტი მოუსმინეთ, ნაკლები ილაპარაკეთ. ჩვენი ამოცანაა ზედაპირზე ამოვიტანოთ მნიშვნელოვანი ინფორმაცია, ამიტომ კითხვის დასმის ტექნიკას უნდა ფლობდეთ. აუცილებლად გაეცანით თანამედროვე ფსიქოლოლოგიისა და სოციოლოგიის ნაშრომებს, რომელშიც სხვადასხვა ტექნიკა ვრცლად განიხილება. რისთვის არის ეს საჭირო? ყველა ადამიანს აქვს გადაწყვეტილების მიღების ცნობიერი და ქვეცნობიერი მოტივები, მოტივები განსაზღვრავენ მოთხოვნებს, მოთხოვნები კი აყალიბებენ მიზნებსა და ქცევას. დარწმუნების ხელოვნება და მოლაპარაკების ტექნიკა გულისხმობს კლიენტის პირდაპირი თუ ფარული მოთხოვნების გაგებას და მათი დაკმაყოფილების გზების ძიებას. შესაბამისი კითხვების გარეშე, ანუ მხოლოდ კლიენტის მონათხრობზე დაყრდნობით არ იქმნება ნორმალური საპროექტო შეთავაზება. ყველაფერი, რასაც გეტყვით კლიენტი, მეტწილად ეყრდნობა მის სუბიექტურ აღქმას, რაც დამაზუსტებელი კითხვების იგნორირების შემთხვევაში ჩამოგიყალიბებთ სუბიექტური რეალობის დამახინჯებულ სურათს.

წესი მესამე

აფრქვიეთ მხოლოდ პოზიტივი. ჩემი კარიერის საწყის ეტაპზე, ამა თუ იმ საკითხის განხილვისას გამუდმებით ვდგამდი ფეხს ნაღმზე, რომელზეც ჩემთან ერთად კლიენტიც „ფეთქდებოდა“. მაინც რას ვაკეთებდი ასეთს, არ გაინტერესებთ? საუბრის დროს ვეუბნნებოდი, რომ მისი „პრობლემის“ გადაჭრა შეგვიძლია… ჰმ, პრობლემის? ანუ, მე პრობლემა მაქვს?! ანუ, თქვენ ფიქრობთ, რომ ჩვენ კოპმანიას პრობლემები აქვს?! დიახ, სულ არ არის აუცილებელი იყო ფიცხი ხასიათის ადამიანი, რომ იფეთქო იმის გაგონებაზე, რომ თურმე ბაზრის ერთ–ერთ ლიდერს, ან თუნდაც შპს „ცეროდენას“ პრობლემები აქვს… გაფილტრეთ კომუნიკაცია და ჩამოაშორეთ მას ნეგატიური კონოტაციის მქონე ნებისმიერი სიტყვა თუ წინადადება. თქვენი ამოცანაა კლიენტის „გაძლიერება“, მისი „ეფექტიანობის გაზრდა“, „მეტი“ შემოსავლის მოტანა, კომუნიკაციის „გაუმჯობესება“, რეპუტაციის „ზრდა“, „საკითხის“ (და არა „პრობლემის“) გადასაწყვეტად „საუკეთესო“ გადაწყვეტილების პოვნა.

წესი მეოთხე

მთავარია პროცესი, შედეგი მეორეხარისხოვანია. იმიტომ, რომ საბოლოო არჩევანს კლიენტი აკეთებს, საბოლოო გადაწყვეტილებას ის იღებს. თქვენ საქველმოქმედო შეხვედრაზე არ იმყოფებით, თქვენგან არაფერს შეიძენენ, ვერაფერს დაავალდებულებთ და ვერც თავზე მოახვევთ. ზემოხსენებული სამი წესი პროცესის შემადგენელი ნაწილია. ასე რომ, წესი მეოთხე – დაიცავით წინა სამი წესი 🙂

წესი მეხუთე

ეს ალბათ თავშივე უნდა მეთქვა – Halo effect, ანუ როგორც რუსები ამბობენ, встречают по одёжке – провожают по уму. Yes, ეს პირველ რიგში იმ ბანკს თუ მიკრისაფინანსო ორგანიზაციას უნდა უთხრა, რომლის ერთ–ერთ რეკლამაში დახეულ ჯინსებში გამოწყობილი და „ნებრეჟნად“ ჩაცმული მსახიობი ჯაბა კილაძე გვარწმუნებს ბანკის სტაბილურობაში და სანდოობაში. C’mon man, მე უკვე არ მჯერა შენი. რა სტაბილურობაზე და სარგებელზეა საუბარი, ნორმალური ჯინსი ვერ გიყიდია კაცს… თუ თქვენ სარეკლამო ბიზნესის წარმომადგენელი არ ხართ, რეჟისორი ან ქოფირაითერი, დაივიწყეთ კედები და ჯინსები, გაუპარსავი ნუ მიხვალთ… მამაკაცები.

ამ ეტაპზე მგონი სულ ეს იყო და ეს. ასე რომ, კოლეგებს თუ მომავალ კოლეგებს, გისურვებთ წარმატებებს თქვენ საქმიანობაში 🙂

 

ანტიკრიზისული PR

დღეს ფაქტობრივად აღარ არსებობს კომპანია / ორგანიზაცია, რომელსაც არ გააჩნია ანტიკრიზისული PR-გუნდი და არ აქვს ანტიკრიზისული გეგმა, რომელსაც ანახლებენ ყოველწლიურად. გამონაკლისს წარმოადგენენ მხოლოდ პატარა კომპანიები, რომელთაც ჰგონიათ, რომ კრიზისი არასოდეს ეწვევათ. თუმცა 2011 წლის 11 სექტემბრის ტერქატების დროს კარგად გამოჩნდა, რომ კრიზისი დაუპატიჟებელი სტუმარია ამ პატარა კომპანიებისთვისაც. მაგალითად, „ტყუპების“ მეზობლად მდებარე ერთ-ერთი პატარა მაღაზიის მეპატრონემ დაზარალებულებს ყველაზე კრიტიკულ სიტუაციაშიც კი არ გაუწია დახმარება უფასოდ და წყალი მხოლოდ საფასურის გადახდის შემდეგ გასცა… ეს მაღაზია 2-3 თვის შემდეგ გაკოტრდა, რადგან საზოგადოებამ ნათლად დაინახა, რომ მეპატრონისთვის მთავარი იყო ფინანსური მოგება ასეთი ტრაგედიის დროსაც კი. მედიამ ეს მოვლენა ვრცლად გააშუქა, ხოლო ინვესტორებმა აღარ მოინდომეს „სოციალურად უპასუხისმგებლო ბიზნესში თანხების ჩადება“…

ანტიკრიზისული გეგმის აუცილებლობასთან დაკავშირებით ერთი ფსევდოისტორიული მოვლენა უნდა გავიხსენოთ – იმ ღამით, როდესაც ნაპოლეონი თავს დაესხა პრუსიას, მოლტკეს, ოტო ბისმარკის მრჩეველს სამხედრო საქმეებში, მშვიდად ეძინა საკუთარ სახლში. ოთახში შევარდნილმა მსახურებმა ხმამაღალი შეძახილით გააღვიძეს და თავდასხმის შესახებ ამცნეს. გეგმა მესამე უჯრაშია, – აუღელვებლად უპასუხა მოლტკემ, გადაბრუნდა და დაიძინა… რა თქმა უნდა, თავს არავინ დებს, რომ ყველაფერი მართლაც ასე იყო, მაგრამ ამ ისტორიის მორალი PR სპეციალისტებისთვის მხოლოდ ერთია – მზად უნდა იყოთ მოვლენათა განვითარების ნებისმიერი სცენარისთვის და ამ სცენარში თქვენი როლიც უნდა გქონდეთ განსაზღვრული. მოკლედ რომ ვთქვათ – საშიშია არა თავად კრიზისი, არამედ კრიტიკული სიტუაციის დროს არასწორი ქმედება (ამის ნათელი მაგალითია ზემომოყვანილი მაგალითი).

ანტიკრიზისული გეგმა

კრიზისის სახით შეიძლება მოგვევლინოს ისეთი მოვლენა, რომელსაც ირიბი კავშირი აქვს ორგანიზაციის საქმიანობასთან. თუ 80-იან წლებში კრიზისის ძირითად გამომწვევ მიზეზებად გვევლინებოდა გამოხმაურება ამა თუ იმ კომპანიის უხარისხო პროდუქციის შესახებ, ჯანმრთელობის საკითხებში არსებული დარღვევები, უსაფრთხოება და სხვა ხელშესახები თუ საგრძნობი პრობლემა, მაშინ 90-იანი წლებიდან კრიზისული სია არსებითად გაიზარდა და მასში საკვანძო იყო ბრალდება რასობრივ და სხვა სახის დისკრიმინაციაში, შრომითი ხელშეკრულების დარღვევის ბრალდება, სამსახურეობრივი უფლება-მოსილების გადამეტებისა და ბოროტად გამოყენების ბრალდება, სექსუალური ძალადობის ბრალდება და ა.შ. მოულოდნელ კრიზისთა რაოდენობა საგრძნობლად შემცირდა 80-იან წლებთან შედარებით, სამაგიეროდ იმატა ფარულად მიმდინარე კრიზისების შემთხვევებმა.

ფრანგმა PR სპეციალისტებმა ჩამოაყალიბეს ანტიკრიზისული კომუნიკაციების „ოქრო წესი“, რომელიც გულისხმობს იმას, რომ ანტიკრიზისული კომუნიკაცია არ შეიძლება იყოს იმპროვიზაციის შედეგი, ის უნდა ითვალისწინებდეს დროის ფაქტორს, უნდა იგებოდეს ინფორმაციის ღიაობასა და კომუნიკატორის გამჭირვალეობაზე და ექვემდებარებოდეს დედრამატიზაციის ლოგიკას. როგორც წესი, ანტიკრიზისული გეგმა განიხილავს კრიზისს სტრატეგიულად და მიმართული არა მხოლოდ მის დაძლევაზე, არამედ მის პროფილაქტიკასა და პოსტკრიზისულ ქმედებების განხორციელებაზე (რეაბილიტაცია). კრიზისული გეგმა შესაძლებელია გამოცადონ ინსცენირებული კრიზისის დროს, რომელმაც შეიძლება გამოავლინოს ორგანიზაციის, კერძოდ მისი თანამშრომლების ძლიერი და სუსტი მხარეები.

როგორც წესი, ანტიკრიზისულ გეგმაში, ან ნებისმიერ სხვა დოკუმენტში კრიზისული სიტუაციების კლასიფიკაცია ხდება რეპუტაციული რისკებისა და საფრთხის დონის მიხედვით. საფრთხის დონიდან გამომდინარე განისაზღვრება კრიზისულ ვითარებაში მოქმედების მოდელი, რომელშიც დეტალურად არის გაწერილი საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამსახურის თითქმის ყველა ნაბიჯი. ყოველ შემთხვევაში კრიზისის წარმოქმნიდან რამდენიმე საათის განმავლობაში. მაგალითად, კრიზისული პრესს-ცენტრის ორგანიზებაზე გამოყოფილია მხოლოდ 1 საათი; ინფორმაციის შექმნაზე და მედიისთვის მიწოდებაზე, ოპერატიული მოქმედების ცენტრისა და ცხელი ხაზის შექმნაზე – მაქსიმუმ საათნახევარი. ამის შემდეგ დაახლოებით 2-3 საათში შესაძლებელია პრესს-კონფერენციის ორგანიზებაც, რომელზეც მედია პირველწყაროდან შეიტყობს ოპერატიულ და, რაც მთავარია, ოფიციალურ ინფორმაციას.

კრიზისულ ვითარებაში დროის ეკონომიას შეიძლება მივაღწიოთ თუ წინასწარ გვექნება განსაზღვრული თუ ვის რა სახის ინფორმაციას ვაწვდით. ცხადია, კრიზისის დროს სხვადასხვა რისკებს ხედავენ ორგანიზაციის ხელმძღვანელები, მათი თანამშრომლები, მათი მშობლები, ინვესტორები და ზოგადად საზოგადოება. ამიტომ შესაძლებელია ინფორმაციაც იყოს სხვადასხვა, რომელსაც შეკრავს ერთიანი გზავნილი – „უსაფრთხოება დაცულია!“, „საგანგაშო არაფერია!“, „კრიზისის დასაძლევად მობილიზებულია ყველა ძალა“. მაგალითად, ანტიკრიზისული ჯგუფის მიერ უნდა იქნეს შემუშავებული საინფორმაციო მასალების შაბლონები:

• ინფორმაცია შემთხვევაზე მსხვერპლის გარეშე;
• ინფორმაცია შემთხვევაზე, რომელმაც გამოიწვია მძიმე შედეგი;
• თანაგრძნობისა და მხარდაჭერის გამომხატველი ტექსტუალური მასალა;

არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ მოულოდნელი კრიზისის დროს ჩვენ არ გვრჩება დიდი დრო არც ძალების მობილიზებაზე და არც იმ საინფორმაციო მოთხოვნების დაკმაყოფილებაზე, რომელიც უჩნდება ჯერ მედიას, შემდეგ კი ზოგადად საზოგადოებას. ამიტომ, ანტიკრიზისულ გეგმაში გათვალისწინებული უნდა იქნას მხოლოდ ის ღონისძებები და აქტივობები, რომელთა განხორციელებაც შესაძლებელი იქნება კრიზისის მოხდენის საწყის ეტაპზე. ასეთი შეიძლება იყოს, როგორც უკვე ვახსენეთ, პრესს-კონფერენცია, ინტერვიუ ორგანიზაციისადმი კეთილგანწყობილ ჟურნალისტებთან და, რა თქმა უნდა, საკუთარი თანამშრომლების წინაშე გამოსვლა და ყველა დეტალის გაცნობა, რათა გამოირიცხოს ინფორმაციული ვაკუუმის შექმნა და კულუარული ინფორმაციის წარმოქმნა თუ გადინება ორგანიზაციის კედლებს გარეთ.

რისკ-ფაქტორების ტესტირება

ნებისმიერი პროექტის განხორციელების წინ აუცილებელია სავარაუდო რისკ-ფაქტორებისა და შემაფერხებელი გარემოებების გამოვლენა, ან გათვალისწინება. ვუწოდოთ მათ პროგნოზირებადი სირთულეები (კვლევა, იმ პრობლემების მონაცემთა ბაზის შექმნა, რომლის ირგვლივ თეორიულად შესაძლებელია კონფლიქტის წარმოქმნა), საფრთხის ტესტირება (კონფლიქტური ჰიპოთეზების შემოწმება), კონფლიქტური პოტენციალის განეიტრალება (საკომუნიკაციო სტრატეგიის შემუშავება, შესაბამისი საინფორმაციო ნაკადების შექმნა და გადანაწილება საკომუნიკაციო არხების მიხედვით).

პოტენციური პრობლემების პროგნოზირება შესაძლებელია უამრავი ფაქტორის გათვალისწინებით. მ.ფედოტოვას მიერ ჩამოთვლილი იქნა ორგანიზაციაში / კომპანიაში კრიზისის წარმოქმნის ძირითადი საფუძვლები:

1) ორგანიზაციამ ახლახანს „გადაიტანა“ კრიზისი

რატომ არის მოსალოდნელი მისი გამეორება? პირველ რიგში იმიტომ, რომ წინა გამოცდილებამ გამოავლინა ორგანიზაციის დაუცველობა და მისი სუსტი მხარე. მეორეს მხრივ, რეაბილიტაციის ფაზაში მყოფმა კომპანიამ, რომლის გუნდი ცდიულობს პოსტკრიზისული ვითარების მართვას, შეიძლება უყურადღებოდ დატოვოს, ან უბრალოდ გამორჩეს კრიზისის ახალი ტალღის მოახლოება;

2) კომპანიის / ორგანიაზციის საქმიანობა ხელისუფლების მკაცრი ზედამხედველობის ქვეშ იმყოფება

კრიზისის მიზეზი ასეთ ორგანიზაციებში, როგორც წესი, არის ხშირი რევიზიები და შემოწმება, რომელიც აფერხებს მუშაობის ჩვეულ რიტმს და ქმნის სტრესულ გარემოს თანამშრომლებისთვის.

3) ორგანიზაცია განიცდის ფინანსურ პრობლემებს

როგორც წესი, კომპანია, რომელიც კონცეტრირებულია მიმდინარე ფინანსური პრობლემების გადაჭრაზე, ნაკლებსენსიტიურია მოახლოებული საფრთხის მიმართ. ფინანსური პრობლემები დიდ გავლენას ახდენენ ამ კომპანიის ურთიერთობაზე ზოგადად სამიზნე ჯგუფებთან: მსხვილ კომპანიაში ეს შეიძლება უკავშირდებოდეს მომწოდებლების მომსახურების საფასურის დაგვიანებულ გადახდას, მცირე ორგანიზაციებში კი თანამშრომლებისთვის ხელფასების დაგვიანებით გაცემას.

4) ორგანიზაციას ხელმძღვანელობს ცნობილი, ან ცნობადი პიროვნება

ასეთი სახის ორგანიზაციაში წარმოქმნილი უთანხმოება და კრიზისი იმთავითვე იქნება მას-მედიის ყურადღების ცენტრში. გარდა ამისა, ასეთი კომპანია გარკვეულწილად დამოკიდებულია მისი ხელმძღვანელის ქცევაზე და მორალურ პრინციპებზე.

5) საწარმო ან დაწესებულება ეკუთვნის სახელმწიფოს

მსგავსი ტიპის ორგანიზაციაში კრიზისის განვითარეა შესაძლებელია შემდეგი მიზეზების გამო. პირველ რიგში, მათი საქმიანობა მკაცრი ზედამხედველობის ქვეშ არის. მეორეს მხრივ, არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ასეთი ტიპის ორგანიზაციებს უწევთ კავშირი საკმაოდ დიდ და მრავალფეროვან სამიზნე ჯგუფებთან. და მესამე, მათი საქმიანობა რეგულარულად შუქდება ცენტრალური მედიის მიერ, რომელიც ფოკუსირებულია სახელმწიფო სექტორზე. შესაბამისად, ასეთი ტიპის ორგანიზაციაში განვითარებული კრიზისი იმაზე მეტ ყურადღებას დაიმსახურებს, ვიდრე კერძო სექტორში არსებული უთანხმოება და კონფლიქტი;

6) ორგანიზაცია აქტიური ზრდის პროცესშია

რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს კომპანიის ზრდის ტემპიც შეიძლება კრიზისის მაპროვოცირებელი იყოს. ეს ხდება იმიტომ, რომ ზრდის სწრაფი ტემპის გამო ხელმძღვანელობას არ აქვს ხოლმე საკმარისი დრო კომპეტენტური და კვალიფიციური კადრის მოსაძიებლად და ამის გამო ქირაობენ გამოუცდელ კადრს. ამასთან, მანამდე აუთვისებელ, შეუსწავლელ ბაზარზე გამოსვლის შემთხვევაში მას არ რჩება დრო ახალი რეალიების გათვალისწინებით შეიმუშავოს კრიზისული კომუნიკაციების ეფექტიანი მართვის გეგმა.

7) კომპანია შედის ბაზრის ამ სეგმენტის წამყვან სამეულში

ცხადია, ასეთი სახის კომპანია იპყრობს როგორც ბაზრის ანალიტიკოსების, ექსპერტებისა და სპეციალიზირებული მედიის ყურადღებას, ისე სამთავრობო და არასამთავრობო ორგანიზაციების ყურადღებას, რომლებიც ან ლობირებენ, ან ქმნიან ხელოვნურ ბარიერებს ამ ორგანიზაციის შემდგომი განვითარება-გაძლიერებისთვის.

8) კომპანია ახლახანს შეიქმნა

ხანმოკლე არსებობის მანძილზე კომპანიას არ გააჩნაი საზოგადოების, თანამშრომლების, კლიენტების და სხვა ჯგუფების ნდობის მანდატი. ამასთან, ის არ ფლობს მაღალკვალიფიციურ სპეციალისტებისაგან დაკომპლექტებულ კადრს, სათანადო მატერიალურ-ტექნიკურ ბაზას და აღჭურვილობას, რომლის დახმარებით შესძლებდა პრობლემის შეჩერებას და მისი კრიზისულ სტადიაში გადასვლის ალბათობას მინიმუმამდე დაიყვანდა.

9) კომპანიაში არახელსაყრელი შიდა ვითარებაა

განსაზრვრულ ვადებში სამუშაოს შესრულების აუცილებლობა და ძალიან მომთხოვნი ხელმძღვანელობა (ე.წ. პერფექციონისტები), ცხადია, ქმნის იმ მერყევ გარემოს, რომელშიც თანამშრომლებიც თავს გრძნობენ დაუცველად და მუდმივი სტრესის პირობებში უწევთ მუშაობა. ამასთან, იმის შეგრძნება, რომ გაწეული შრომა ან იქნა ანაზღაურებული შესაბამისად და დიდი მოცულობის სამუშაოს გამო ძალზედ რთულია საკუთარი პოტენციალის ჯეროვნად შეფასება ადამიანს აყენებს აგრესიულ პოზიციაში, რომელიც გამოიხატება კომპანიის, ან მისი ხელმძღვანელობის მიმართ მტრულ დამოკიდებულებაში და რომელიც შეიძლება იქცეს კრიზისის საბაბი.

იყო და არა იყო რა…

იყო და არა იყო რა, ღვთის უკეთესი რა იქნებოდა, იყო ორი საინტერესო წიგნი “პოზიციონირება – ბრძოლა გონებისთვის” და “საუკეთესო პიარ კამპანიები”. ოდეზღაც წავიკითხე, თარგმნაც მინდოდა, მაგრამ მერე დამეზარა და ეს წიგნები ახლა, სოციალური მედიის ეპოქაში ზოგს მართლაც ზღაპარი და არქაიკა გონია, მაგრამ მე მაინც გადავწყვიტე თქვენთვის სხვადასხვა ქეისის თარგმნა. ორივე წიგნი ძალიან საინტერესოა და იმ იშვიათ გამონაკლისს წარმოადგენს, როდესაც თეორია პროზასავით იკითხება.

ამ ქეისებს შორის არის “პეპსი-კოლას” გახმაურებული ამბავი – ქილაში ნემსების აღმოჩენა და კრიზისული კომუნიკაციების მართვა. ალბათ გახსოვთ ეს ამბავი, როდესაც ცდილობდნენ პეპსი-კოლას რეპუტაციის დაშლას მარტივ მამრავლებად, მაგრამ კომპანიის სტრატეგია საბრძოლო ხელოვნების სტრატეგიას და ტაქტიკას დაეყრდნო – “საუკეთესო თავდაცვა – თავდასხმაა”. მიუხედავად იმისა, რომ პეპსიმ არ გამოიწვია პროდუქცია ბაზრიდან და არც გაყიდვები შეაჩერა, მან ელვისებური სისწრაფით მოამზადა სიუჟეტი პროდუქტის წარმოების უსაფრთხოებაზე და აჩვენა მომხმარებელს პრაიმ-ტაიმში, რომ შეუძლებელია აღმოჩნდეს ნემსი პეპსი-კოლაში ჩამოსხმის დროს… შესაბამისად, მან წარმოქმნა საფუძვლიანი ეჭვი მომხმარებელში. ამის შემდეგ პეპსიმ ამის დამადასტურებელი ვიდეოც გაავრცელეს. ერთ-ერთ მაღაზიაში უსაფრთხოების კამერის მიერ დაფიქსირებული იყო ადამიანი, რომელიც ანთავსებდა ნემსებს პეპსის ქილაში… სიმართლე ითქვას, რთული წარმოსადგენია ეს პროცესი მაშინ, როდესაც ქილაზეა საუბარი, მაგრამ ასეა აღნიშნული წიგნში “საუკეთესო პიარ კამპანიები”. იქ კიდევ ბევრი საინტერესო ქეისი წერია. საინტერესო მასალაა გამოქვეყნებული ტრაუტის წიგნში “პოზიციონირება – ბრძოლა გონებისთვის”, რომელსაც, როგორც დაგპირდით, აუცილებლად დავპოსტავ.

როგორი უნდა იყოს მიზანი “დაბოლების” გარეშე

გახსოვთ ზღაპარში რომ ბურღავს ტვინს გოგონა “მომიტანე ის, არ ვიცი რა” და კიდევ “ოქროს თევზი მინდააააა” და ეს ჩვენს ყოველდღიურობაშიც მეორდება, როდესაც ითხოვენ არარსებული და ბუნდოვანი მიზნების შესრულებას. ჩემი კარიერის გარიჟრაჟზე 😀 მეც მქონია ისეთი შემთხვევები, როდესაც “ვაბოლებდი” დამკვეთს და ისეთი მიზნების მიღწევას ვთავაზობდი, რომელიც ფურცელზე იწყებოდა და იქვე სრულდებოდა მრავალწერტილით. არსებობს უამრავი მიზანი: მოკლევადიანი და გრძელვადიანი, რთული და მარტივი, კონკრეტული და ბუნდოვანიც კი. თუმცა მიზნების დასახვის შემდეგ ყველაზე მნიშვნელოვანია მისი თანმიმდევრული მიღწევა. ამიტომ მიზანი უნდა იყოს გასაგები (თქვენთის, თქვენი გუნდისთვის და, რა თქმა უნდა, კლიენტისთვის), რეალისტური და მიღწევადი. ყოველთვის უნდა გვესმოდეს, რომ ჩვენ გვიხდიან მიღწეული შედეგისთვის და არა მცდელობისთვის. ამიტომ ჭკვიანურად (Smart) ჩამოყალიბებული და დაგეგმილი მიზანი უნდა იყოს:

კონკრეტული (Specific) – მიზანი უნდა იყოს ცალსახა და გასაგები, მხოლოდ ამ შემთხვევაში გეცოდინებათ თქვენც და თქვენს თანამშრომლებს თუ რას ითხოვთ, რა არის გასაკეთებელი და რა ვადებში; გარდა ამისა, კონკრეტული მიზნების დასახვის შემდეგ თქვენ ზედმეტი ძალისხმევის გარეშე შესძლებთ თითოელი თანამშრომლის, გუნდის ან პროექტის ეფექტიანობის შეფასებას;

გაზომვადი (Measurable) – თუ თქვენს მიერ დასახული მიზნის გაზომვა შეუძლებელია, თქვენ ვერასოდეს გაიგებთ, აქვთ თუ არა რეალური წარმატებები თანამშრომლებს. ამასთან, კომპანიის / ორგანიზაციის თანამშრომლებს გაუჭირდებათ შეინარჩუნონ დასახული მიზნის მიღწევის მოტივაცია თუკი თვალნათლივ ვერ ხედავენ უკვე ამ ეტაპზე მიღწეულ შედეგს;

მიღწევადი (Achievable) – მიზანი უნდა იყოს რეალისტური და მიღწევადი უკლებლივ ყველა რგოლისთვის: თქვენთის, თანამშრომლებისთვის – არც ისე მაღალი, არც იმდენად დაბალი, რომ თანამშრომლებმა დაიწყონ ასეთი მიზნების უგულებელყოფა. ნუ შექმნით ხელოვნურ ბარიერებს;

შედეგებზე ორიენტირებული (Realistic) – მიზანი უნდა შეესაბამებოდეს კომპანიის ხედვასა და მისიას და იყოს ამავე კომპანიის წინსვლის ლოკომოტივი; პარეტოს კანონის თუ პრინციპების 80/20 შესაბამისად მენეჯერებმა დიდი ყურადღება უნდა მიაქციონ 20% მიზნების დასახვას, რომელიც მოიცავს კომპანიის / ორგანიზაციის ყველა თანამშრომლის საქმიანობის 80% და დიდ გავლენას ახდენს მათ ეფექტიანობაზე;

დროში განსაზღვრული (Time-bound) – ყველა მიზანს უნდა ჰქონდეს თავისი გრაფიკი, რომელშიც მკაფიოდ იქნება ასახული მისი მიღწევის დაწყებისა და დასრულების ვადები (თარიღი); ბუნებრივია, ეს იმისთვის არის საჭირო, რომ ამ ვადებზე ორიენტირებულმა თანამშრომლებმა გაზარდონ საკუთარი მოსწრება და დათქმულ ვადაზე ადრეც კი ჩაგაბარონ შესრულებული სამუშაო. კონკრეტული ვადების გარეშე განსაზღვრული მიზანი, როგორც წესი, იკარგება და უფასურდება ყოველდღიური და „ყოფითი“ კრიზისის ფონზე, რომელიც გარდაუვალია ნებისმიერ ორგანიზაციაში / კომპანიაში, რაოდენ დიდიც არ უნდა იყოს ის;

PRოფესიული ეთიკა

რატომ არის აუცილებელი პროფესიული ეთიკა

რისთვის არის საჭირო პროფესიული ეთიკა? მორალურ-ზნეობრივი იმპერატივებისაგან განსხვავებით პროფესიული ეთიკა იცავს მომხმარებლებს სპეციალისტების მიერ თავისი საქმიანობის არაკეთილსინდისიერი შესრულებისაგან. როგორც სკოტ კატლიპი აღნიშნავს, პროფესიული ეთიკა საჭიროა იმისათვის, რომ თქვენ, როგორც მომხმარებელსა და კლიენტს თავს არ მოგახვიონ, მაგალითად, ექიმებმა ის წამლები და ის მკურნალობა, რომელიც არაფერში გჭირდებათ, მაგრამ რომლის თანამეწილეებიც თავად არიან ფარმაკომპანიებთან და საავადმყოფოებთან ერთად. ხშირად ყოფილა ისეთი შემთხვევებიც, რომ ადვოკატებს განგებ მოუხდენიათ კონფლიქტის ინსპირირება და მისი ესკალაცია, რათა მუდმივი წნეხის ქვეშ ყოლოდათ კლიენტი და, შესაბამის, მოეხდინათ საკუთარ მომსახურებაზე მოთხოვნის ხელოვნური სტიმულირება. მოკლედ, პროფესიული ეთიკა აზღვევს საზოგადოებას ყველა სახის მომსახურების მიღებისას და ამაღლებს იმ ორგანიზაციისა თუ კონკრეტული პირისადმი ნდობას, რომელიც კეთილსინდისიერად იცავს მას.

რომ არა PR სპეციალისტების პროფესიული ეთიკა, შავ PR-ს არავინ აღიქვამდა უცხო სხეულად და პარაზიტულ წარმონაქმნად, მით უმეტეს, რომ სპეციალისტების 99% ფორმალურად უარყოფს, საქმეზე კი ყოველდღიურად იყენებს შავ PR-ს კონკურენტებთან ბრძოლაში. არახალია, რომ ამ უკანასკნელთან ბრძოლაში PR-ის ამ მიმართულებას იყენებენ როგორც დამატებით იარაღს სასამართლო პროცესებისა და საბაზრო კონკურენციის პარალელურად, მაგრამ საზოგადოების მხრიდან ის აღქმულია, როგორც ბინძური და შეუფერებელი მეთოდი. ამ სტერეოტიპს ქმნის პროფესიული ეთიკა, რომელიც ყველა პროფესიაში, იქნება ეს საზოგადოებასთან ურთიერთობა თუ სხვა საზოგადოდ მნიშვნელოვანი საქმიანობა, ასრულებს მარეგულირებლის როლს.

პროფესიული ეთიკის კოდექსი

იმისათვის, რომ დაიცვან საკუთარი საქმიანი რეპუტაცია და სამუშაოს პრესტიჟი და, ამასთან, მომხმარებლის ინტერესები, პროფესიული ასოციაციები და კავშირები აყალიბებენ პროფესიული ეთიკის კოდექსებს, რომლებიც ხანდახან კანონის ძალასაც იძენენ.

PR სპეციალისტის პროფესიული ქცევის ამა თუ იმ კოდექსის გაცნობის თუ გადახედვის შედეგად ნათლად იკვეთება PR სპეციალისტისა და პროპაგანდისტის მუშაობის სპეციფიკის განმასხვავებელი ნიშნები. საერთაშორისო ასოციაციების მიერ სხვადასხვა დროს მიღებული კოდექსის პირველ პუნქტად თითქმის ყოველთვის მოდის PR სპეციალისტის პროფესიული ქცევისადმი არსებული მოთხოვნები. მაგალითად, ინგლისის PR ინსტიტუტის მიერ 1986 წლის 9 აპრილს ჩამოყალიბებული პროფესიული კოდექსის პირველი პუნქტის თანახმად: „IPR-ის წევრი თავის მოვალეობად უნდა თვლიდეს დაიცვას PR-ის სფეროში მიღებული ყველაზე მაღალი პროფესიული ნორმები. გარდა ამისა, IPR-ის წევრი ნებისმიერ ვითარებაში პირადად აგებს პასუხს საქმის სამართლიანი და გულახდილი მსვლელობისთვის, როგორც კლიენტის, ისე დამქირავებლის, არსებული და ყოფილი თანამშრომლების, კოლეგების, მას-მედიის წარმომადგენლებისა და, რაც მთავარია, საზოგადოების წინაშე.“

ასევე, საყურადღებოა 1989 წლის 13 მაისს მიღებული ე.წ. ლისაბონის კოდექსი, PR-ის სფეროში პროფესიული ქცევის ევროპული კოდექსის მე-3 თავი, რომელიც გვეუბნება, რომ: „თავის მოღვაწეობაში PR სპეციალისტი უნდა ავლენდეს სამართლიანობას, ინტელექტსა და ლოიალობას. კერძოდ, ის ვალდებულია არ გამოიყენოს ის ინფორმაცია და კომენტარი, რომლის სანდოობაშიც არ არის დარწმუნებული და რომელმაც შეცდომაში შეიძლება შეიყვანოს საზოგადოება. ამავე პრინციპით PR სპეციალისტი უნდა იჩენდეს სიფრთხილეს, რათა არ გამოიყენოს თუნდაც შემთხვევით მუშაობის ის ფორმა და მეთოდი, რომელიც შეუთავსებელი იქნება არსებულ კოდექსთან“.

პროფესიული ეთიკა რომ არ არსებობდეს, ექიმისა და პაციენტის, ადვოკატისა და ბრალდებულის, დამკვეთისა და შემსრულებლის ურთიერთობის კანონიერი, მაგრამ ინტიმური გარემოებები იქნებოდა საჯაროდ ცნობილი, რაც არახელსაყრელ პირობებს შექმნიდა მათ შორის გრძელვადიანი და სანდო ურთიერთობების ჩამოყალიბებისთვის.

PR სოციალურ მედიაში

„მომავალში ბაზარზე დარჩება მხოლოდ ის კომპანია, 

რომელიც ინტერნეტშია წარმოდგენილი…“

ბილ გეითსი

კომპანია „მაიკროსოფტის“ დამფუძნებელი და ხელმძღვანელი

რას გულისხმობდა ბილ გეითსი, მსოფლიოს ერთ-ერთი ყველაზე მდიდარი (როგორც ფინანსურად, ისე იდეებით) ადამიანი, ნოვატორი, კომპიუტერული ტექნოლოგიების ერთ-ერთი პიონერი? ბილ გეითსი გულისხმობდა, რომ „თუ თქვენ არ ხართ წარმოდგენილი ინტერნეტში, ესე იგი ბიზნესშიც არ ხართ!“. ინტერნეტ მედია, სოციალური მედია – არა მხოლოდ მედიის მომავალია, არამედ ზოგადად კომუნიკაციის და გაყიდვების. სოციალური მედია მედიის ერთადერთი სახეობაა, რომელსაც ეცნობიან სამუშაო დროს, სამსახურში, ოფისში. ამით კიდევ უფრო იზრდება ამ მედიის ზემოქმედების ხარისხობრივი მაჩვენებელი.

სოციალური მედია კომუნიკაციის ინფრასტრუქტურის შემადგენელი ნაწილია და მისი ერთ-ერთი ყველაზე მძლავრი ინსტრუმენტი. კომპანიების / ორგანიზაციების აბსოლუტური უმრავლესობის – 99% PR სამსახურის ფუნქციონირება დაყვანილია მედიასთან ურთიერთობით. მათ მიაჩნიათ, რომ მთავარია საინფორმაციო სივრცეში მოხვედრა, რომელშიც მათ მიერ ან მათ შესახებ გამოქვეყნებული / გაჟღერებული ინფორმაციის ინტონაცია და რაოდენობა თავისთავად მიანიშნებს ამ ინფორმაციის აქტუალობაზე. თუმცა საინფორმაციო პროდუქტის აქტუალობა მაშინ იწყება, როდესაც ამ პროდუქტს მომხმარებელი ეცნობა და უმალ გამოხატავს თავის დამოკიდებულებას ინტერაქციის მეშვეობით. იმ მომენტამდე, სანამ ეს არ მოხდა, შეუძლებელია იმის თქმა, რომ თქვენმა სამიზნე ჯგუფებმა გამოხატეს ინტერესი, გაიგეს თქვენი მესიჯი, გაითავისეს თქვენი მოწოდება და მზად არიან იმოქმედონ თქვენი მოლოდინის შესაბამისად.

სოციალურმა მედიამ გახადა შესაძლებელი (მათ შორის, გახადა ეკონომიკურად გამართლებული) მომხმარებელთან პირდაპირი კომუნიკაცია და ე.წ. აზრის ლიდერების უფრო ფართო წრესთან მუშაობა, ვიდრე ამას ტრადიციული მედია ახერხებს.

და მაინც, რა არის „სოციალური მედია“?

სოციალური მედია რომ არ იყოს მედიის მომავალი, თბილისის მერი, გიგი უგულავა არ გამოიყენებდა ამ სივრცეს ონლაინ-კონფერენციისთვის (2011 წლის მაისში), რომელზეც იღებდა რეალურ უკუკავშირს საკუთარ აქტივობაზე, საკუთარ გამოსვლებზე, საკუთარ პოლიტიკაზე. პოლიტიკოსისთვის სოციალური მედია და სოციალური ქსელი არის საკუთარ ელექტორატთან ერთ-ერთი ყველაზე ეფექტიანი კავშირის არხი, როდესაც კითხვა – პასუხის რეჟიმში ნებისმიერი მათგანი იღებს უკუკავშირს საკუთარ ქმედებაზე.

Online მედია VS Offline მედია

სოციალური მედიის მეშვეობით ლოკალური ხდება გლობალური, გლობალური კი ხელმისაწვდომი. ტრადიციულ მედიასთან შედარებით სოციალურ მედიას გააჩნია შემდეგი უპირატესობა, რომელსაც ერთხმად აღნიშნავენ PR-ისა და მარკეტინგის სპეციალისტები:

• ინფორმაციის ელვისებური სისწრაფით გავრცელება (მობილური ტელეფონითაც კი შესაძლებელია ონლაინ მედიაში ინტეგრირება და ვიდეო და ტექსტური მასალების განთავსება);
• სწრაფი უკუკავშირი და ინტერაქცია (დამოკიდებულების შესწავლა შესაძლებელი ხდება პოზიციის გაჟღერებისთანავე);
• სამიზნე ჯგუფების პოვნა ზედმეტი ძალისხმევისა და კვლევის გარეშე (მედია საზღრების გარეშე – გეოგრაფიული არეალი აღარ წარმოადგენს ბარიერს და შემაფერხებელ გარემოებას);
• ინფორმაციის სასიცოცხლო ციკლის გაგრძელება (ტრადიციული მედიისგან განსხვავებით, სოციალურ მედიაში ინფორმაცია „ცოცხლდება“, ის აგრძელებს სიცოცხლეს ყოველდღიურ რეჟიმში სხვადასხვა ხერხით – გამოქვეყნებული ინფორმაციის გაზიარებით, გაკეთებული კომენტარების მეშვეობით და თავად გამოქვეყნებული ინფორმაციის განვითარებით, რომელიც შეიძლება ცვალო ან განაახლო შენი შეხედულებისამებრ);
• და, რაც მთავარია, კომპანია / ორგანიზაცია / ინდივიდი – აღარ საჭიროებს შუამავალს საზოგადოებასთან ურთიერთობისთვის; ის უკვე პირდაპირ, დამოუკიდებლად ამყარებს ურთიერთობას თავის სამიზნე ჯგუფებთან (ტრადიციული მედიის, ანუ მედიუმის გარეშე);

სოციალური მედია (Online) და ტრადიციული მედია (Offline), როგორც იარაღი რომ შევადაროთ, გამოვა, რომ სოციალური მედიას უკეთ აქვს ამოღებული სამიზნეში თავისი სამიზნე ჯგუფები, ვიდრე ტელევიზიას. თუნდაც იმიტომ, რომ სოციალური მედია თავად პოულობს თავის სამიზნე ჯგუფებს, რაც შეუძლებელია ტრადიციული მედიის შემთხვევაში. ამრიგად, შეიძლება ითქვას, რომ ტრადიციული მედია ქაოტურად არტყამს თავის სამიზნეს, სოციალური მედია კი ე.წ. თარგეთინგის პრინციპით პოულობს კონკრეტულ ჯგუფებს, რომელშიც იმყოფება მხოლოდ მისი სამიზნე აუდიტორია და, ამრიგად, ზრდის საკუთარი ზემოქმედებისა და ზეგავლენის ეფექტიანობას. ფაქტობრივად, სოციალური მედია ისე ახორციელებს ზუსტ წერტილოვან დარტყმას, როგორც სნაიპერი. მაშინ, როდესაც ტრადიციული მედიის აქტივობა ტვყიამფრქვევის ქაოტურ სროლას ჰგავს.

თუმცა არც ისეა საქმე, რომ სოციალური მედია ცალსახად პოზიტიური შედეგის მომტანია თქვენთვის. სოციალური მედიის უარყოფითი მხარე (თქვენთვის, რა თქმა უნდა) არის ის, რომ თქვენ ვეღარ აკონტროლებთ საინფორმაციო ნაკადებს თქვენი კომპანიის ირგვლივ, ვინაიდან ნებისმიერს შეუძლია შემოიჭრას ამ ოდეზღაც პრივატულ სივრცეში და დააყენოს ყველაფერი თავდაყირა. შესაბამისად, აქ ძალზედ აქტუალური ხდება სწორედ რეაქტიური კომუნიკაცია და კრიზისულ ვითარებაში საინფორმაციო ნაკადების წარმოქმნისა და მართვის სპეციფიკა. თუ მოგწონთ და იცით თქვენი კლიენტების დადებითი მხარე, უნდა იცოდეთ მათი უარყოფითი მხარეებიც. ამიტომ პიარის სავალდებულო მოვალეობა უნდა იყოს სოციალურ მედიაში ანტიკრიზისული ქმედებების განხორციელება. მაგალითად სასტუმრო მარიოტ ინტერნეიშენელის ქსელი იყენებს ტვიტერს (twitter.com) იმისათის, რომ ყველას აჩვენოს თუ რაოდენ სწრაფად და ეფექტიანად აგვარებს თავისი მობინადრეების პრობლემებს. საინტერესო ფაქტი – 2011 წელს twitter-მა ჩაატარა საიმიჯო კამპანია „მიწისძვრაზე სწრაფი“ (Twitter, faster than earthquakes), რაც სწორედ იმაზე მიანიშნებს, რომ ის ოპერატიულია და კრიზისის წინასწარმეტყველებაც კი შეუძლია.

სოცილაურ მედიას იგივე საფუძველი აქვს და პრინციპები, რაც ტრადიციულ ჟურნალისტიკას: გააშუქო და მიიღო უკუკავშირი. ეს აქსიომატურია სოციალური მედიისთვისაც. თუმცა სოციალურმა მედიამ გახადა შესაძლებელი ლოკალური ბრენდი გამხდარიყო საერთაშორისო ბრენდი, მისი ცნობადობა გაზრდილიყო კომეტის სისწრაფით და ა.შ. და ა.შ. სოციალურმა მედიამ გაარღვია ის საზღვრები, რომელიც აქვს ტრადიციულ სამაუწყებლო მედიას – ტელევიზიასა და რადიოს. ამ მხრივ სოციალური მედია გაცილებით ძლიერი ინსტრუმენტია საკუთარი თავის, კომპანიის და იდეის პროპაგანდისთვის.

ეფექტიანობის შეფასება სოციალურ მედიაში

საბოლოო ჯამში სოციალურ მედიაში კამპანიის წარმატება და ეფექტიანობა ფასდება სამი ძირითადი პარამეტრის მიხედვით:

1)      აუდიტორიის მოცვა (ჯამური დასწრება, უნიკალური მომხმარებლების რაოდენობა, განმეორებითი შემოსვლის სიხშირე, მასალების ნახვის რაოდენობა და ა.შ.);

2)      ჩართულობა (კომენტარების რაოდენობა და ელფერი, ინტონაცია – ჯამში და თითოეულ მომხმარებელზე; ვებ-გვერდზე ყოფნის დრო, მეგობრებისთვის გადამისამართების რაოდენობა და ა.შ.);

3)      ონლაინ კომუნიკაციის ოფლაინ კომუნიკაციასა და შესაბამის ქმედებაში გადაყვანა – რომელიც უნდა გამოიხატებოდეს ამა თუ იმ აქტიურ ქმედებაში: ცხელ ხაზზე განხორციელებული სატელეფონო ზარებით, გაყიდვების გაზრდით, საიტზე დარეგისტრირებულთა რაოდენობის ზრდით და ა.შ. მთავარია, რომ ონლაინ კომუნიკაციამ უბიძგოს ინფორმაციის მიმღებს განახორციელოს გარკვეული ქმედება ოფლაინ, ანუ ქსელის გარეთ. მაგალითად, ჟურნალ-გაზეთები, რომლებსაც აქვთ თავისი ვებ-გვერდიც და პირადი გვერდები სოციალურ ქსელებში, აქტიურად იყენებენ სოციალურ მედიას ბეჭდური პროდუქციის გაყიდვებისთვის – ონლაინ მედიაში გამოქვეყნებული მასალებით ისინი ახდენენ მყიდველის დაინტერესებას და გაყიდვების სტიმულირებას;

სოციალური მედიის ტენდენციები 2011 წელს

საზოგადოებასთან ურთიერთობების მართვის პროგრამული უზრუნველყოფის კომპანია „ვოკუსმა“ (www.vocus.com), რომლის მომსახურეობითაც სარგებლობს დასავლეთში წარმოდგენილი კომპანიების 80% მეტი, დაახლოებით ასეთი მონაცემები გამოაქვეყნა 2011 წელს:

• მაღალკვალიფიციური PR სპეციალისტებისა და PR-ექსპერტების 67% აცხადებს, რომ მათი კომპანია აქტიურად არის ჩართული სოციალურ მედიაში;
• 69% აცხადებს, რომ 2011 წელს სოციალური მედია კიდევ უფრო მეტ დატვირთვას და მნიშვნელობას შეიძენს ზოგადად მსოფლიოს PR საქმიანობაში და გახდება პრიორიტეტული;
• ხოლო PR სპეცისლიტების აბსოლუტური უმრავლესობა – 80% ვარაუდობს, რომ 2012 წელს სოციალური მედია კიდევ უფრო მნიშვნელოვანი გახდება საზოგადოებისთვის, მომხმარებლისთვის;

აღსანიშნავია, რომ ამავე PR სპეციალისტების თქმით, მათი 25% აყალიბებს ღირებულებებს ამა თუ იმ კონტენტის (შინაარსის, ვიზუალური მასალების) მეშვეობით სოციალურ მედიაში, 23% უზიარებენ პირადი ბრენდ-ისტორიებს სოციალური ქსელების მეშვეობით, ხოლო 19% აქტიურად მონაწილეობს დისკუსიებში;